Robaczyca serca u kotów – fakt, nie fikcja 

Jeśli chodzi o koty i nicienie sercowe, istnieją pewne mity, które należy obalić. Na przykład pewien popularny mit głosi, że koty rzadko lub nigdy nie chorują na robaczycę serca. Prawdą jest, że występowanie robaczycy wywołanej przez dorosłe postaci nicieni sercowych wydaje się być rzadsze u kotów niż u psów, niemniej jednak bardziej poprawne wydaje się stwierdzenie, iż robaczyca serca u kotów przebiega inaczej niż robaczyca serca u psów. 

Ponieważ robaczyca serca u kotów jest chorobą zagrażającą ich życiu, poświęćmy teraz trochę czasu na przyjrzenie się faktom i temu, co możemy zrobić, aby chronić naszych czworonożnych towarzyszy. 

Czym jest robaczyca serca?

Robaczyca serca jest poważną, często śmiertelną chorobą psów i kotów, która dotyka zwierzęta na całym świecie. Wywołują ją nicienie, które gromadzą się w sercu, płucach i pobliskich naczyniach krwionośnych, powodując ich uszkodzenie. U psów dorosłe nicienie łączą się w pary i wydają potomstwo, systematycznie pogarszając kondycję serca i płuc oraz całego organizmu zwierzęcia.  

Robaczyca serca u kotów przybiera nieco inną formę, nicienie bowiem zazwyczaj nie osiągają dojrzałości w organizmie zwierzęcia. Choroba manifestuje się wtedy pod postacią syndromu płucnego (tzw. zespół HARD – ang. heartworm associated respiratory disease), który jest trudny do rozpoznania. Jednak zarówno w przypadku psów, jak i kotów, robaczycy serca można skutecznie zapobiegać.

U psów, które nie zostały poddane profilaktyce, można wdrożyć odpowiednią farmakoterapię, która efektywnie zwalcza zakażenia nicieniami sercowymi. Niestety terapia ta jest nieodpowiednia do stosowania u kotów, profilaktyka pozostaje zatem wciąż jedynym sposobem ochrony Twojego kociego przyjaciela przed tą groźną chorobą. 

Jak dochodzi do zakażenia nicieniem sercowym? 

Za rozprzestrzenianie i przenoszenie robaczycy serca wśród zwierząt domowych odpowiedzialne są głównie komary. Dorosłe samice nicieni sercowych żyjące w organizmie zakażonego zwierzęcia (np. psa, lisa, kojota czy wilka) uwalniają mikroskopijne larwy zwane mikrofilariami, które krążą w krwiobiegu żywiciela. Gdy ssący krew komar pobiera je, najczęściej mikrofilaria osiągnęły już stadium zakaźne i są w stanie infekować kolejne zwierzęta po ukąszeniu. 

Po przeniknięciu do nowego żywiciela larwy dojrzewają do postaci dorosłych nicieni sercowych w ciągu około 6-7 miesięcy u psów i 7-9 miesięcy u kotów. Dojrzałe osobniki mogą żyć i namnażać się w organizmie psa przez 5-7 lat, u kota zaś przez 2-3 lata. 

Jakie są objawy robaczycy u kotów? 

Ponieważ robaczyca serca u kotów pozostaje często niezdiagnozowana, objawy infekcji mogą być bardzo subtelne i niecharakterystyczne, w innych przypadkach zaś przebiegać niezwykle gwałtownie. Objawy obejmują kaszel, ataki duszności, wymioty, brak apetytu lub utratę masy ciała. Czasami zarażony kot może mieć trudności z poruszaniem się, omdlewać lub mieć drgawki. Charakterystycznym symptomem jest też obecność wolnego płynu w jamie brzusznej. Do najbardziej gwałtownych objawów zalicza się nagłą zapaść i śmierć zwierzęcia.  

Jakie jest ryzyko, że mój kot zachoruje na robaczycę serca? 

Robaczyca serca występuje na całym świecie w regionach podzwrotnikowych, tropikalnych i umiarkowanych. Na skutek zmian klimatycznych choroba rozprzestrzenia się każdego roku na coraz to nowe obszary. W Stanach Zjednoczonych robaczycę serca zdiagnozowano we wszystkich 50 stanach.

Zmiany klimatyczne, migracje ludności i towarzyszących im zwierząt domowych oraz obecność dziko żyjących nosicieli powodują, że wskaźniki infekcji rosną z każdym rokiem. A ponieważ zainfekowane komary bez trudu przenikają do środka pomieszczeń, zagrożone są zarówno zwierzęta domowe, przebywające w pomieszczeniach zamkniętych, jak i te, które są trzymane na dworze. 

Co powinienem wiedzieć na temat diagnostyki robaczycy serca? 

Robaczyca serca jest chorobą niezwykle poważną w skutkach, więc im wcześniej zostanie wykryta, tym lepiej. Badania, które mają na celu wykrycie obecności nicieni sercowych, wymagają pobrania od kota niewielkiej ilości krwi. Niestety wyniki tych testów nie są tak jednoznaczne u kotów, jak u psów, przygotuj się więc na dalszą diagnostykę.

Zgodnie z zaleceniami Twój kot powinien być badany przez lekarza weterynarii raz w roku, co pozwoli zapewnić mu właściwą profilaktykę i ochronę przed robaczycą serca. Pamiętaj, że w przypadku kotów nie ma żadnej terapii, która pozwalałaby wyleczyć tę chorobę, dlatego tak kluczowe jest znacznie profilaktyki. 

Co robić, jeśli mój kot ma nicienie sercowe? 

Niektóre infekcje ustępują samoistnie, ponieważ nicienie sercowe często obumierają w organizmie kota jeszcze zanim osiągną postać dorosłą. Do tego czasu będą jednak powodować problemy oddechowe, zaburzenia pracy serca i negatywnie wpływać na pracę układu odpornościowego kota. Do typowych objawów należy kaszel, świszczący oddech i trudności w oddychaniu. Nicienie sercowe u kotów mogą także migrować do innych części ciała, takich jak mózg, oko i rdzeń kręgowy, powodując poważne uszkodzenia tych narządów. 

Oto dalsze kroki w przypadku pozytywnego wyniku testu na obecność nicieni sercowych: 

• Dalsza diagnoza. Ponieważ obecność nicienia sercowego u kotów nie zawsze jest tak oczywista jak u psów, postawienie ostatecznego rozpoznania może być skomplikowane i wymagać przeprowadzenia nie tylko badania klinicznego, ale także badań dodatkowych, w tym pełnego badania morfologicznego krwi oraz prześwietlenia klatki piersiowej. W celu znalezienia robaków w naczyniach krwionośnych wokół serca można również wykonać badanie echokardiograficzne. 
• Leczenie. Niestety wciąż nie wynaleziono bezpiecznej i skutecznej metody farmakoterapii dla zarażonych kotów. Mimo wszystko ważne jest zapewnienie zwierzęciu odpowiedniej opieki weterynaryjnej – jej celem będzie ustabilizowanie stanu kota i ustalenie długoterminowego planu jego leczenia objawowego. 
• Monitorowanie. Zdarza się, że infekcja u kotów ustąpi samoistnie, jednak uszkodzenia spowodowane przez nicienie sercowe mogą być trwałe. Jeśli Twój kot nie wykazuje objawów ze strony układu oddechowego, ale wykryto u niego nicienie sercowe w płucach, lekarz może zalecić wykonywanie profilaktycznych prześwietleń klatki piersiowej co 6-12 miesięcy.  
• Opieka weterynaryjna. W przypadku wystąpienia jedynie łagodnych dolegliwości ze strony układu oddechowego, leczenie objawowe może przebiegać w warunkach domowych. Jednak gdy pojawią się poważne problemy z oddychaniem, konieczna może okazać się hospitalizacja z zastosowaniem płynoterapii dożylnej, leków wspomagających pracę płuc i serca, a nawet konieczność chirurgicznego usunięcia nicieni sercowych z organizmu zwierzęcia w znieczuleniu ogólnym. 

Zapobieganie robaczycy serca 

Aby zapobiec narażeniu kota na zakażenie nicieniami sercowymi, konieczne jest zastosowanie odpowiedniej profilaktyki. Zazwyczaj stosuje się tabletki do podawania raz w miesiącu lub raz na 2-3 miesiące, w zależności od preparatu. Środki te powstrzymują rozwój nicieni sercowych, gdy dojdzie do ukąszenia przez zarażonego komara. 

Zatwierdzone środki profilaktyczne działają poprzez eliminację pasożyta, gdy jest on jeszcze w stadium larwalnym – dotyczy to zarówno larw nicieni sercowych przenoszonych przez komara, jak i tych, które rozwinęłyby się w organizmie kota. Ponieważ dorosłych nicieni sercowych nie można skutecznie usunąć z organizmu, niezwykle ważne jest, aby preparaty podawane były ściśle według harmonogramu. 

Kocięta są tak samo podatne na robaczycę serca jak koty dorosłe, dlatego zaleca się rozpoczęcie profilaktyki tak wcześnie, jak to tylko możliwe, jednak zawsze zgodnie z charakterystyką produktu. 

Aby Twój koci przyjaciel był zdrowy i wolny od nicieni sercowych, musisz regularnie zabierać go do lekarza weterynarii, który wdroży odpowiednią profilaktykę. Lekarz zważy kota i upewni się, że podajesz odpowiednią dawkę preparatów, odpowie także na wszystkie pytania i rozwieje wątpliwości dotyczące zdrowia Twojego kota.