Jak opanować lęk separacyjny u psa

Jeśli zaliczasz się do grona szczęściarzy, którzy mogą spędzać ze swoim psem cały dzień, to wiesz, jak świetnym towarzyszem jest Twój czworonożny przyjaciel – zwłaszcza w stresujących momentach. Przeprowadzono wiele badań, które wykazały liczne korzyści płynące z dzielenia życia z czworonogiem, np. zmniejszenie lęku, obniżenie ciśnienia krwi oraz podwyższenie poziomu serotoniny i dopaminy (oba te neuroprzekaźniki odgrywają dużą rolę w zapewnieniu Ci spokoju i dobrego samopoczucia).

A co najważniejsze, posiadanie psa wzmacnia codzienną rutynę i pomaga zachować poczucie normalności – tak ważne w dobie panującej pandemii. 

Także psy, jako stworzenia z natury społeczne, są zachwycone, gdy właściciel jest z nimi w domu przez całą dobę. Ale co będzie, kiedy w końcu wrócimy do pracy i szkoły? Jak nasze czworonogi poradzą sobie, gdy zostaną same na dłuższy czas? Dla wielu psów ta zmiana i powrót do dawnego rytmu mogą być przyczyną silnego stresu i problemów behawioralnych – nawet jeżeli w przeszłości nie wykazywały żadnych oznak lęku separacyjnego. 

Już teraz podejmij więc działania, które nie tylko wzmocnią poczucie bezpieczeństwa Twojego psa, ale także poprawią jakość jego życia. 

Naucz psa samodzielnego uspokajania 

Jeśli chcesz, aby Twój pies czuł się dobrze nawet wtedy, gdy zostaje sam, możesz pomóc mu opanować umiejętność samodzielnego uspokajania. 

Jak to zrobić? Oto kilka pomysłów: 

• Przywiąż psa na lekkiej smyczy do stabilnego przedmiotu kilka metrów od Ciebie. Daj mu zabawkę do żucia ze smakołykami, aby go czymś zająć. Spróbuj to robić co najmniej pięć razy dziennie przez 5-10 minut. Gdy zauważysz, że psa coraz mniej niepokoi ta sytuacja, stopniowo zwiększaj odległość między Wami, aż będziesz w stanie wyjść do drugiego pomieszczenia. 
• Jeśli Twój pies jest przyzwyczajony do przebywania w transporterze, wykorzystaj to w ciągu dnia jako formę odpoczynku. Sesje powinny być krótkie, pomóc może też zabawka ze smakołykami. 
• Jeśli Twój pies nie był dotąd tak szkolony, ale posiadasz w domu transporter, rozważ rozpoczęcie szkolenia. Na początek podawaj czworonogowi posiłki do transportera i umieść w niej smakołyki i zabawki. To zachęci Twojego psiaka do wejścia do środka i spędzania tam wolnego czasu, podczas gdy Ty będziesz w pobliżu. 
• Jeśli lubisz spacery lub ćwiczenia na świeżym powietrzu, rozważ przynajmniej jeden krótki spacer dziennie bez psa. Możesz także ćwiczyć samo wychodzenie i wracanie z powrotem do domu. 
• Zapewnij swojemu psu przynajmniej jedną drzemkę dziennie z dala od Ciebie. Może spać w transporterze lub w kojcu albo po prostu w innym pokoju za zamkniętymi drzwiami. 

Zadbaj o stały rytm dnia 

Przewidywalność działa uspokajająco zarówno na ludzi, jak i zwierzęta! Psie nerwy ukoi jasny, powtarzalny plan dnia, który będzie obowiązywać niezależnie od tego, czy jesteś akurat w domu, czy nie. 

Postaraj się więc zadbać o codzienną rutynę, aby Twój psiak wiedział, kiedy może spodziewać się interakcji z Twojej strony.

Oznacza to karmienie, zabawę, spacer i trening. Pies powinien również wiedzieć, kiedy w harmonogramie dnia spędzacie czas osobno. To chwile, kiedy Twój czworonóg może drzemać lub bawić się ulubioną zabawką. Spróbuj zaplanować wszystko tak, aby czas na samodzielną aktywność psa wypadał wtedy, gdy nie ma Cię w domu. 

Rozwój fizyczny i psychiczny 

Kiedy wchodzisz w interakcję ze swoim psem podczas zabawy, spacerów czy treningu, postaraj się w pełni zaangażować we wspólnie spędzany czas. Zadbaj o regularność i jakość Waszych relacji, aby na koniec zabawy, spaceru czy treningu Twój czworonożny przyjaciel był spokojny i zrelaksowany. 

Wyznacz strefę relaksu 

Naucz psa odpoczynku lub zabawy w konkretnym miejscu, aby wracał do tej strefy komfortu zawsze wtedy, gdy nie ma Cię w domu. Możesz zacząć od treningu ze smakołykami – nagrodź psa za każdym razem, gdy znajdzie się w strefie relaksu. Zachęcaj go do korzystania z tej przestrzeni po wspólnej aktywności lub na czas drzemki, umieść tam też ulubione zabawki czworonoga i jego kocyk. 

Przeciwwarunkowanie 

W przypadku psów, które cierpią na łagodny lęk separacyjny, naprawdę skuteczny może być proces znany jako „przeciwwarunkowanie”. Szkolenie to pozwala przemienić strach i niepokój zwierzęcia wywołane konkretną sytuacją na uczucie spokoju i zrelaksowania. Z biegiem czasu Twój pies nauczy się, że to, czego się boi (np. to, że zostawiasz go samego w pokoju) w rzeczywistości zwiastuje coś dobrego.

W przypadku lęku separacyjnego oznacza to na ogół coś pysznego do jedzenia. Aby wzmocnić to skojarzenie, możesz dać swojemu psu zabawkę ze smakołykami, których zjedzenie zajmie mu około 20-30 minut – to właściwy czas, żeby zwierzak zarejestrował uczucie przyjemności i wytworzył pozytywne skojarzenie. Zabierz smakołyki po powrocie do domu – kluczowe jest bowiem, aby pies łączył je z Twoją nieobecnością. 

Taki rodzaj treningu jest jednak skuteczny tylko w przypadku psów z łagodnym lękiem separacyjnym. Psy, u których dolegliwości są bardziej nasilone, na ogół w ogóle nie chcą jeść. 

Silny lęk separacyjny 

W przypadku silnego lęku separacyjnego szkolenie jest bardziej złożone. Twój pies będzie musiał stopniowo przyzwyczajać się do bycia sam na sam ze sobą, oswajając się z krótkimi okresami rozłąki, które będziemy powoli wydłużać. Proces ten zwany jest „odwrażliwianiem i przeciwwarunkowaniem” i najlepiej wdrażać go pod okiem wyszkolonego i doświadczonego behawiorysty. Przeprowadzany samodzielnie może odnieść odwrotny skutek, wywołując u psa jeszcze silniejszy stres i poczucie zagrożenia. 

Niepokojące symptomy 

Jeśli obawiasz się, że Twój czworonożny przyjaciel doświadcza jakiejkolwiek formy lęku separacyjnego, zwróć uwagę na typowe oznaki tego problemu: 

• Oddawanie moczu/kału. Niektórym psom, gdy zostaną same, mogą przytrafić się „wypadki”. Jeżeli jednak zwierzęciu zdarza się załatwić w domu pod obecność właściciela, problemem najprawdopodobniej nie jest lęk separacyjny. 
• Szczekanie/wycie. Wiele psów, które zostają w domu same, wyrażają swój żal i samotność poprzez wycie i/lub szczekanie. 
• Obgryzanie przedmiotów/kopanie/niszczenie. Niektóre psy będą niszczyć znajdujące się w domu przedmioty, gryźć futryny lub buty albo „kopać” w podłodze. Takie zachowania mogą prowadzić do samookaleczeń, takich jak złamane zęby, skaleczone i zadrapane łapy oraz uszkodzone pazury. 
• Ucieczki. Pies z lękiem separacyjnym może starać się uciec z zamkniętego domu. Zwierzęta próbują przegryźć ogrodzenia, drzwi, robią podkopy – to również może powodować uszkodzenia zębów i pazurów. 
• Bieganie. Zdenerwowane psy często przemieszczają się w sposób kompulsywny – biegają w kółko lub chodzą nerwowo tam i z powrotem po domu. 

Pamiętaj! Jeśli powyższe zachowania są spowodowane lękiem separacyjnym, nie będą występować w obecności domowników. 

Postaraj się zrozumieć… 

…że tego typu zachowanie Twojego psa NIE jest wynikiem nieposłuszeństwa ani złośliwości. Jeśli Twój podopieczny przejawia symptomy związane z lękiem separacyjnym, pamiętaj, że jest wtedy bardzo zdenerwowany i w ten sposób próbuje radzić sobie ze stresem. Ważne jest, aby nie karać psa za te zachowania. Jeśli to zrobisz, Twój czworonóg może stać się jeszcze bardziej zdenerwowany, a problem tylko się nasili. 

Pamiętaj, że Twój czworonożny towarzysz czeka na Ciebie w domu, niczego tak nie pragnąc, jak Twojej uwagi oraz powrotu do wypracowanej codziennej rutyny.